NRC: Is coronaproof toerisme mogelijk?
/Herstel - Dilemma's te over bij overheidspogingen om de zieltogende toerismesector overeind te houden en tegelijk de gezondheid van vakantiegangers te beschermen.
Christoph Schmidt
Personeel van reisbureaus en touroperators demonstreerde gisteren in Frankfurt aan de Main. ©EPA
Authentieke inwoners (voor zover die nog bestaan) van steden als Venetië, Barcelona en Amsterdam zijn nu even de koning te rijk, met die lege straten en pleinen. Maar de toerismesector in deze toerismemagneten is het lachen wel vergaan, vooral met een blik op de zomermaanden, wanneer de kassa's het hardst zouden moeten rinkelen. In zowel nationaal als EU-verband beraadt men zich op constructies, waaronder speciale 'corridors' tussen twee of meer landen, waarmee die heilige zomervakanties alsnog in goede - en gezonde - banen kunnen worden geleid.
Slimme oplossingen
Voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie kreeg eerder deze maand de nodige bagger over zich heen, toen ze opperde dat het misschien geen slim idee was om nu al je zomervakantie te boeken. Die uitspraak heeft ze inmiddels omgebogen in een oproep tot 'slimme oplossingen'. Gisteren besprak haar voltallige Europese Commissie dit onderwerp. Concrete voorstellen worden uiterlijk 13 mei verwacht, al is - net als bij de verschillende lockdowns - ook hier de vraag in hoeverre er enige EU-lijn is aan te brengen in nationale oplossingen.
Maandag spraken de EU-ministers van toerisme erover. Minister Gari Cappelli, van de huidige EU-voorzitter Kroatië, had het daarbij inderdaad over 'toerismecorridors tussen lidstaten', onder toezicht van epidemiologen. De beoogde heropleving van het vakantieverkeer verhoogt immers het risico op nieuwe pieken in Covid-19-besmettingen. Om dat risico zo laag mogelijk te houden, zal het vakantieplezier tal van (anderhalve meter lange) beperkingen kennen, zonder dat plezier helemaal te vergallen - een ware oefening in evenwichtskunst.
Het corridor-idee roept tal van vragen op. Gaat het dan bijvoorbeeld om een akkoordje tussen Oostenrijk en Duitsland, die alleen elkaars onderdanen toelaten? De Oostenrijkse minister Elisabeth Köstinger suggereerde zoiets, nu Duitsland geroemd wordt om zijn corona-aanpak. Ook het Spaanse eiland Majorca, populair bij Duitse zonaanbidders, overweegt met een dergelijke constructie uit het dal te klimmen. Mág een land wel zo'n discriminerend beleid voeren? Zo niet, zadelen we de sector dan liever op met een miljardenschade en massale werkloosheid? Dilemma's te over.
De binnenlanden in
Er vliegen meer ideeën in het rond, van 'gezondheidspaspoorten' tot een uurticketsysteem voor stranden, zoals platgewalste musea als het Parijse Louvre dat hanteren. Sowieso moeten populaire badplaatsen letterlijk strepen in het zand trekken om afstand voor strandbezoekers te scheppen. Tegelijkertijd worden er campagnes overwogen om toeristenmenigten juist van die stranden weg te lokken en te verspreiden over de minder gebaande paden in de binnenlanden.
De landen van de Europese Unie hebben ieder een andere startpositie. Campagnes die toeristen aanraden om hun vakantie in eigen land te houden, hebben in Frankrijk meer zin dan op Malta, om maar iets te noemen. Eilandbestemmingen als Malta, Cyprus en Ierland zijn in grotere mate afhankelijk van vliegverkeer dan landen waar toeristen lastminute met eigen vervoer terecht kunnen.
Die ongelijkheden leiden later ongetwijfeld nog tot smeekbeden van landen die dan zullen claimen dat zij, en niet die andere, het meest recht hebben op hulp uit een beoogd EU-herstelfonds.
Cruciale sector voor Europese economie
Toerisme is goed voor ongeveer 10 procent van de gehele EU-economie en 12 procent van de werkgelegenheid. De sector verschaft in de EU werk aan ongeveer drie miljoen bedrijven, het merendeel (90 procent) klein tot middelgroot. De omzet van hotels en restaurants zal dit jaar halveren, schat de Europese Commissie.
Vakantielanden Spanje en Italië hebben al bovenmatig moeten incasseren in de coronacrisis en krijgen deze zomer extra klappen. Ook Duitsland heeft alleen al in maart en april 24 miljard euro aan toerisme-inkomsten zien verdampen.