Parool: 11.600 euro boete na Airbnb-verhuur: ‘Eén foutje en de gemeente ziet je als fraudeur’

David Hielkema

Ze verhuurden hun huis via Airbnb en kregen boetes van de gemeente tot bijna 12.000 euro voor administratieve fouten. Maura Turci (48) uit Slotermeer is een van de tientallen Amsterdammers die hierdoor grote financiële zorgen hebben. ‘Wat moet ik doen? Mijn huis verkopen?’

De schutting van Maura Turci (48) viel onlangs om toen een storm door Amsterdam raasde. Volgende maand wordt die gemaakt, maar verder is ze erg tevreden over haar koopwoning in een rustige woonwijk in Slotermeer waar ze woont met haar twaalfjarige zoon. Fijn contact met de buren, sociale voorzieningen om de hoek en in coronatijd was ze maar al te blij met de kleine tuin. In de zomer en met kerst gaat de geboren Italiaanse, die werkt in het Zaans Medisch Centrum, geregeld terug naar Genua, haar thuisstad. Familiebezoek. Om dat te bekostigen verhuurt ze haar woning via Airbnb. Dat doet ze al jaren. In 2021 deed ze dat voor twaalf dagen. “Ik weet dat veel mensen naar Amsterdam komen om te feesten, dus verhuur ik niet aan groepen. Hier zitten alleen stelletjes.” Haar verdiensten vorig jaar: 1100 euro.

Op 21 januari dit jaar kwam aangetekende post van de gemeente. Verschillende brieven, tientallen pagina’s, veel juridische taal, maar kort samengevat: Turci maakt zich schuldig aan woonfraude en moet een boete van 11.600 euro betalen. “Ik geloofde het niet.” Luchtbed verhuren Airbnb heeft sinds het ontstaan in 2008 een grote transformatie doorgemaakt. De oprichters verhuurden uit geldnood een luchtbed – met een ontbijtje erbij – in hun appartementje in San Francisco via de provisorische, zelf geknutselde website Airbed & Breakfast. Veertien jaar en miljarden euro’s omzet later is er weinig over van het bedrijf van toen. Investeerders kochten wereldwijd in steden hele blokken woningen op om te verhuren, wat mede tot stijgende huizenprijzen leidde. Mensen gingen elders goedkoop wonen om hun huis voor veel geld aan toeristen te verhuren, wat op veel plekken tot overlast leidde: feestende jongeren die Amsterdammers ’s nachts wakker hielden zetten de leefbaarheid in een aantal wijken onder druk. De gemeente begon jaren geleden al een offensief tegen de verhuurplatforms.

Wat zijn de regels?

2014 woningeigenaren in Amsterdam mogen hun huis maximaal 60 nachten per jaar verhuren, aan niet meer dan vier gasten tegelijk.

2017 elke vakantieverhuur moet vooraf bij de gemeente worden gemeld.

2019 verhuur wordt beperkt: maximaal 30 nachten per jaar.

2020 vergunningplicht, waarmee de gemeente vakantieverhuur in bepaalde wijken onmogelijk wil maken. Zo werd het verboden in delen van de binnenstad, maar na een uitspraak van de rechter is dit vorig jaar opgeschort.

2021 landelijke registratieplicht, waardoor de gemeente vakantieverhuur beter kan controleren. Platforms kunnen een boete krijgen als ze advertenties zonder registratienummer plaatsen.

Vóór 2021 stonden op Airbnb 18.500 Amsterdamse advertenties. Veel zijn verwijderd door de landelijke registratieplicht. Volgens de meest recente cijfers zijn er nog 4500 over.

Turci snapt de strenge regels wel, om zo grote commerciële verhuurders aan te pakken. Zelf wil ze de regels ook niet overtreden – daarom verbaasde de brief haar ook zo. Ze was ervan overtuigd wel een vergunning te hebben.

Slapeloze nachten

Met de gemeente heeft ze meermaals contact opgenomen om uit te zoeken hoe het zit. Bellen, mailen, nog een keer telefoneren. “Ik zei meermaals dat ik de informatie niet op de website kon vinden. Ik werd de hele tijd doorverbonden en uiteindelijk hoorde ik dat de persoon die ik moest spreken op vakantie was. Na twee weken kreeg ik een e-mail dat de informatie op de website staat. Was ik weer terug bij af. Hoe kan dit?” De hoge boete leverde haar slapeloze nachten op. “Bijna twaalfduizend euro,” herhaalt ze. “Hoe moet ik dat betalen?” Een advocaat hielp ook niet en de boete bleef staan. Gemeentejuristen concludeerden dat het registratienummer en vergunningsnummer niet overeenkomen. Turci: “Waarom zou ik niet 46 euro willen betalen voor een registratienummer? Dat is een boete niet waard.” Turci geeft toe wel een andere fout te hebben gemaakt: ze was vergeten toeristen te melden bij de gemeente. Die eist nu dat ze de boete binnen een jaar betaalt. Een betaalregeling is mogelijk – wat neerkomt op 1160 euro per maand. “Een boete door mijn fout snap ik, maar hoe moet ik bijna twaalfduizend euro betalen? Ik heb dat geld niet. Moet ik mijn huis verkopen? Bij mijn moeder in Italië gaan wonen? Ik werk al veertig uur per week en ik kom net rond.”

‘Mensen worden geruïneerd’

Turci is niet alleen. Samen met zo’n dertig anderen zit ze in een WhatsAppgroep waar vergelijkbare verhalen worden gedeeld. Eén daarvan is dat van Mark Borst (39). Zijn broer kwam onverwacht te overlijden. Door rouw in combinatie met een post-traumatische stressstoornis raakte Borst in de ziektewet. Om zijn hypotheek te kunnen betalen verhuurt hij zijn huis binnen de gemeentelijke regels. Met vergunning, niet langer dan dertig dagen, alleen vergat hij in de ‘trein van verdriet’ een melding te maken van een van de verhuren. Het gevolg: een boete van 6000 euro. Advocaat erbij, maar tevergeefs. Borst: “Dat de gemeente zo hard wil optreden en doet alsof ik een huisjesmelker ben… Alleen omdat ik vergeten ben een melding te maken? Geef me dan bijvoorbeeld een boete van 250 euro. Dit is heel veel geld en ik heb al bijna niks meer op mijn spaarrekening. Mensen worden geruïneerd. Als zoiets met je broer gebeurt, stort je hele wereld al in.”

Beheerder van de WhatsAppgroep is Maarten Bruinsma, voorzitter van Vereniging Amsterdam Gastvrij, de belangenvereniging voor particuliere vakantieverhuurders en B&B’s. Hij komt op voor particuliere vakantieverhuurders en ziet vaker verhuurders die ‘administratieve fouten’ maken zonder hier voordeel van te hebben. Bruinsma: “Door onbedoelde administratieve omissies krijgen ze boetes van 8700 of 11.600 euro en worden ze direct als fraudeur bestempeld. Ze zijn vaak ten einde raad.”

Bruinsma heeft veel WOB-stukken in bezit over de totstandkoming van de boetes binnen de gemeente. Uit die stukken, die ook ingezien zijn door Het Parool, blijkt dat ambtenaren in 2020 al waarschuwden dat nuancering van het boetebeleid nodig is. Bruinsma: “Voormalig woonwethouder Ivens hield vast aan maximumbedragen en weigerde duidelijk onderscheid te maken tussen administratieve fouten van particulieren en bedrijfsmatige fraude. Door eigen juristen werd hier wel herhaaldelijk op aangedrongen.”

Raad van State

Onder druk van drie uitspraken van de Raad van State deed de gemeente vorig jaar al een stap terug en verlaagde ze verschillende boetes voor overtredingen. Bruinsma hoopt dat dit nu weer gebeurt. “De benadeelden moeten samen optrekken om voor hun recht op te komen. Waarschijnlijk zal dit weer eindigen in slopende en kostbare juridische procedures tot aan de Raad van State.”

Bezwaren tegen de boetes werken vaak niet, zo blijkt ook uit reacties binnen de WhatsAppgroep. Turci zal deze keer zelf een verweerschrift schrijven om zo advocaatkosten te besparen. Een rechtszaak aanspannen ziet ze niet zitten. “Dat geeft te veel stress. Ik kan het risico niet nemen dat ik verlies en dan ook de kosten voor de advocaat moet betalen.”

Inmiddels staat haar woning weer op Airbnb – met alle juiste vergunningen, nummers en zonder dat ze vooraf vergeet te melden bij de gemeente dat er toeristen naar haar woning in Nieuw-West komen. “Ik moet het geld om de boete te betalen ergens vandaan halen.”

Gemeente Amsterdam: ‘Zorg dat je de regels kent en volgt’

Wethouder Jakob Wedemeijer (Wonen) zegt dat mede door de hoge boetes illegale vakantieverhuur is teruggedrongen de afgelopen jaren. Hij ziet dat boetes nu vaker voor particuliere overtreders zijn in plaats van vastgoedbezitters. “Als er een boete wordt opgelegd kan in een bezwaarprocedure op grond van bijzondere omstandigheden de boete worden gematigd.”

De wethouder blijft het nodig te vinden om ook tegen particuliere huurders hard op te treden, omdat er nog steeds mensen zijn die de regels omzeilen. “De regels staan duidelijk vermeld op de website van de gemeente en de vakantieverhuurplatforms. Als je ervoor kiest om je woning te verhuren, moet je ook zorgen dat je de regels kent en volgt.” Ombudsman: ‘Toeslagenachtige praktijken moeten we voorkomen’

Ombudsman Munish Ramlal zet grote vraagtekens bij de proportionaliteit van het boetebeleid dat de gemeente voert. “Burgers die mede door wisselende regels en communicatie onbedoeld een fout maken bij het nakomen van hun verplichtingen komen door hoge boetes regelmatig in grote financiële problemen. Ook krijgen zij onterecht het stempel van fraudeur opgeplakt, terwijl we ons met z’n allen juist zouden moeten inzetten om niet in toeslagenachtige praktijken terecht te komen.”

Over de slechte klachtenafhandeling trok Ramlal eerder dit jaar al aan de bel. Hij zei dat de gemeente een ‘dieptepunt’ heeft bereikt. Bewoners krijgen vaak geen reactie, het duurt lang, het wordt al snel erg onpersoonlijk of zelfs vijandelijk. Een woordvoerder van burgemeester Halsema zei de analyse van de ombudsman ‘zeer serieus’ te nemen en te werken aan verbetering.